Neal Stephenson: Từ bậc thầy khoa học viễn tưởng đến tiên phong Web3

Giới thiệu

Năm 1992, nhà văn Neal Stephenson đã lần đầu tiên đề xuất thuật ngữ "metaverse" trong tiểu thuyết cyberpunk của mình mang tên "Snow Crash", mở ra một khái niệm hoàn toàn mới. Điều này không chỉ thiết lập tiêu chuẩn mới cho văn học khoa học viễn tưởng, mà còn có ảnh hưởng sâu sắc đến những bộ phim sau này như "The Matrix". Tác phẩm của Stephenson với kỹ thuật văn học nhập vai và sự chú ý đến chi tiết, đã mô tả một thế giới mà chúng ta đang nỗ lực xây dựng - thời đại Web3.

Với sự phát triển của công nghệ blockchain, Stephenson đã mở rộng tầm nhìn của mình vào việc xây dựng thực tế của vũ trụ ảo, trở thành một người tham gia quan trọng trong lĩnh vực này. Bài viết này sẽ đi sâu vào cuộc đời, tác phẩm của "người sáng lập vũ trụ ảo" này, cũng như mối quan hệ của ông với cơ sở hạ tầng vũ trụ ảo Lamina1, từ đó khám phá vị trí độc đáo của ông như một nhà tư tưởng lãnh đạo trong sự tiến hóa của công nghệ, cũng như vai trò dẫn dắt của ông đối với tương lai.

1. Tiểu sử của Neal Stephenson

Stephenson sinh ra trong một gia đình trí thức, cha là giáo sư kỹ thuật, mẹ là nhà sinh hóa học. Ông nội của anh là nhà vật lý nổi tiếng George M. Neal, điều này đã giúp anh tiếp xúc với thế giới khoa học và kỹ thuật từ khi còn nhỏ.

Stephenson đã bộc lộ sự quan tâm sâu sắc đến văn học và công nghệ từ khi còn nhỏ. Trong thời gian học trung học, anh đã đọc rất nhiều tiểu thuyết khoa học viễn tưởng và nảy sinh sự quan tâm đến khoa học máy tính. Năm 1981, anh vào Đại học Boston học vật lý, sau đó chuyển sang chuyên ngành khoa học trái đất và hành tinh và nhận được bằng cấp. Trong thời gian học đại học, anh cũng đã phát triển sự quan tâm mạnh mẽ đến lịch sử và ngôn ngữ học, những mối quan tâm này sau này được thể hiện đầy đủ trong các tác phẩm viết của anh.

Sau khi tốt nghiệp, Stephenson bắt đầu sự nghiệp chuyên nghiệp, nhưng đam mê viết lách không hề giảm sút. Năm 1984, ông xuất bản cuốn tiểu thuyết đầu tay "The Big U", và năm 1988, ông cho ra mắt "Mười Hai Cung Hoàng Đạo". Năm 1992, ông lần đầu tiên đưa ra khái niệm "metaverse" trong cuốn "Snow Crash", tạo ra một bước đột phá. Cuốn sách đã trở thành sách bán chạy, là một tác phẩm không thể bỏ qua trong lĩnh vực thương mại và công nghệ. Cuốn tiểu thuyết tiếp theo "Thời Đại Kim Cương" tiếp tục khám phá khả năng của hệ thống thanh toán phân tán, giành giải Hugo và giải Locus.

Ngoài thành tựu văn học, Stephenson đã tham gia vào các dự án công nghệ thực tiễn từ đầu những năm 2000. Ông là một trong những thành viên sáng lập của công ty không gian Blue Origin của Jeff Bezos, đóng góp quan trọng trong việc đánh giá các phương pháp thay thế cho du lịch không gian và propulsions. Sau năm 2007, ông giữ chức vụ Giám đốc Khoa học tương lai của công ty thực tế tăng cường Magic Leap, dẫn dắt việc phát triển công nghệ AR cách mạng.

Sau khi rời Magic Leap vào năm 2020, Stephenson nhận được tài trợ Epic MegaGrant cho một dự án sản xuất ảo dựa trên tiểu thuyết của mình. Vào tháng 6 năm 2021, ông phát hành vở kịch âm thanh "New Found Land: The Long Haul", dựa trên thế giới quan được phát triển tại Magic Leap.

Với sự trỗi dậy của công nghệ blockchain, sự quan tâm của Stephenson đã mở rộng đến lĩnh vực mới nổi này. Ông tích cực tham gia vào việc phát triển cơ sở hạ tầng metaverse Lamina1, nhằm giải quyết những vấn đề chính của metaverse hiện tại, thúc đẩy sự phát triển của Web3. Lamina1 không chỉ là một đổi mới trong metaverse, mà còn thể hiện tầm nhìn và sự khám phá của ông đối với thời đại thông tin tương lai.

2. Tổng quan về các tác phẩm chính của Neal Stephenson

2.1 "Sự ra đời của Metaverse"

Năm 1992, Stephenson đã công bố tác phẩm tiêu biểu "Snow Crash". Tiểu thuyết này không chỉ là một cột mốc trong văn học cyberpunk, mà còn lần đầu tiên đề xuất khái niệm "metaverse", dự đoán tương lai của thực tế ảo và thế giới mạng. Trong sách mô tả một thế giới ảo được tạo ra và tương tác bởi người dùng, khái niệm này sau đó đã được áp dụng trong nhiều bộ phim. Stephenson thông qua việc miêu tả xã hội, công nghệ và văn hóa tương lai, đã thiết lập tiêu chuẩn mới cho văn học khoa học viễn tưởng, tác động sâu sắc đến các tác giả và nhà phát triển công nghệ sau này.

2.2 "Cẩm Nang Mật Mã": Dự Đoán Cách Mạng Tiền Mã Hóa

Cuốn sách "Cẩm nang mật mã" được xuất bản vào năm 1999 là một tác phẩm quan trọng khác của Stephenson. Tiểu thuyết trải dài qua hai dòng thời gian của Thế chiến thứ hai và hiện đại, kể về câu chuyện giao thoa giữa mật mã học, khoa học máy tính và tài chính, đi sâu vào sự phát triển tương lai của công nghệ mã hóa. Nhiều ý tưởng trong sách, như tiền điện tử và công nghệ blockchain, đã được thực tiễn trong thế giới ngày nay. Cuốn tiểu thuyết không chỉ thể hiện sự hiểu biết sâu sắc của Stephenson về công nghệ và lịch sử, mà còn dự đoán sự xuất hiện của cuộc cách mạng tiền điện tử. Cuốn sách có ảnh hưởng rộng rãi và đã nhận Giải thưởng Đại sảnh Danh vọng Prometheus 14 năm sau khi phát hành.

2.3 "Thời đại kim cương": Khám phá công nghệ nano

Cuốn sách "Thế kỷ kim cương" được xuất bản vào năm 1995 tiếp tục thể hiện sự hiểu biết của Stephenson về công nghệ tương lai. Tiểu thuyết xoay quanh "sách giáo dục tương tác", khám phá ứng dụng của công nghệ nano trong giáo dục và xã hội. Tác phẩm này không chỉ là một tiểu thuyết khoa học viễn tưởng xuất sắc, mà còn thông qua cốt truyện phức tạp và phê phán xã hội sâu sắc, đã giành giải Hugo và giải Locus, từ đó củng cố vị trí của Stephenson trong văn học khoa học viễn tưởng.

2.4 "Baroque Loop": Bản giao hưởng của lịch sử và khoa học

Bắt đầu từ năm 2003, Stephenson đã đạt đến đỉnh cao sáng tác. Ông đã cho ra mắt bộ ba tác phẩm "Chu kỳ Baroque", lấy bối cảnh ở thế kỷ 17 và 18, có thể coi là phần trước của "Cuốn sách mật mã". Tiểu thuyết bao gồm 3 tập với tổng cộng 8 cuốn sách, kết hợp lịch sử và khoa học viễn tưởng, kể về những cuộc phiêu lưu của người châu Âu. Mật mã học và tiền tệ học đóng vai trò quan trọng trong loạt tác phẩm này. "Hệ thống thế giới" đã giành được Giải thưởng Prometheus vào năm 2005.

2.5 "Mạng Phục": Sự va chạm giữa thế giới ảo và thực tế

Tiểu thuyết "网伏" năm 2011 là một tác phẩm đầy hành động và hồi hộp, kể về một câu chuyện phức tạp vượt qua thế giới ảo và thực. Các nhân vật không chỉ phiêu lưu trong thế giới thực mà còn tham gia vào những cuộc đối đầu gay gắt trong trò chơi trực tuyến nhiều người. Qua tác phẩm này, Stephenson khám phá ảnh hưởng của thế giới ảo đối với cuộc sống thực, thể hiện sự hiểu biết sâu sắc của ông về công nghệ và tương tác xã hội.

2.6 《七重世界》: Khám phá không gian và tương lai của nhân loại

Tiểu thuyết "Bảy thế giới" năm 2015 của Stephenson là một sự tưởng tượng hoành tráng về khám phá không gian và tương lai của nhân loại. Tiểu thuyết mô tả câu chuyện con người chạy trốn vào không gian khi đối mặt với thảm họa toàn cầu, và trở về Trái Đất sau hàng ngàn năm. Thông qua việc mô tả chính xác các chi tiết khoa học và công nghệ, Stephenson thể hiện sự quan tâm sâu sắc và kiến thức phong phú của ông đối với khám phá không gian. Tác phẩm này đã thu hút sự chú ý của ngành điện ảnh và sau đó được chuyển thể thành phim.

Các tác phẩm của Stephenson bao gồm nhiều yếu tố như khoa học viễn tưởng, ly kỳ, điều tra và đã nhận được nhiều giải thưởng quốc tế. Sáng tác của ông nổi bật với trí tưởng tượng phong phú và triết lý sâu sắc, nội dung phong phú và rất thông thái. Ông đã đạt được thành tựu đáng kể trong lĩnh vực khoa học viễn tưởng, được độc giả và nhà phê bình khen ngợi. Các tác phẩm của ông không chỉ thu hút sự chú ý của giới văn học mà còn nhiều lần được chuyển thể thành các tác phẩm điện ảnh. Không quá khi nói rằng, Stephenson là một ngôi sao sáng trong nền văn học đương đại.

3. Vượt qua ranh giới: Sự giao thoa giữa Neal Stephenson và Web3

Stephenson không chỉ để lại dấu ấn sâu đậm trong văn học khoa học viễn tưởng mà còn tích cực tham gia vào việc phát triển và xây dựng thế giới metaverse. 30 năm trước, ông đã tạo ra từ "metaverse" trong cuốn "Snow Crash", và giờ đây ông hợp tác với chuyên gia tiền điện tử Peter Vessenes để biến tầm nhìn thành hiện thực.

3.1 Dự đoán tương lai: Từ "Cẩm nang mật mã" đến Web3

Stephenson đã thể hiện sự hiểu biết sâu sắc về công nghệ mã hóa và hệ thống phân tán từ cuốn sách "Cẩm nang Mật mã" của ông vào năm 1999. Cuốn sách mô tả chi tiết về ứng dụng của mật mã học và an ninh thông tin, báo hiệu sự trỗi dậy của tiền điện tử hiện đại và công nghệ blockchain.

Tầm nhìn của Web3 là phá vỡ "vườn tường" hoặc đảo dữ liệu, cho phép người dùng hoàn toàn kiểm soát trải nghiệm số và có thể chuyển đổi liền mạch giữa các thế giới ảo khác nhau. Mặc dù hầu hết các nền tảng được xây dựng trên Ethereum, nhưng các nền tảng khác cũng đang tìm kiếm các chiến lược thay thế để thúc đẩy tầm nhìn bằng cách tận dụng công nghệ blockchain.

Web3 mà Stephenson tưởng tượng sẽ là một hệ sinh thái có thể tương tác, công bằng cho các nghệ sĩ và người sáng tạo, và có thể truy cập cho tất cả mọi người. Tầm nhìn rộng lớn này đã khiến Lamina1 trở thành tâm điểm chú ý trong ngành.

Thuật ngữ metaverse ban đầu gợi nhớ đến một không gian duy nhất, nơi người dùng có thể đăng nhập để trải nghiệm thế giới ảo mạnh mẽ. Nhưng trong thực tế, hiện tại metaverse là tập hợp của nhiều không gian, người dùng có thể truy cập các trải nghiệm metaverse khác nhau trong đó. Những không gian này tách biệt nhau, thiếu khả năng tương tác.

Thế giới ảo và vũ trụ kỹ thuật số đang phát triển nhanh chóng, nhưng mỗi dự án đều là một hệ thống khép kín. Như một số chuyên gia trong ngành đã khuyến nghị, mục tiêu của Web3 nên là xây dựng "vũ trụ mở", tức là không gian có thể tương tác giữa các nền tảng - Lamina1.

3.2 Lamina1: Khám phá tiên phong của vũ trụ mở

Lamina1 là một hệ sinh thái blockchain lớp một, tập trung cung cấp cơ sở hạ tầng cho các nhà phát triển Web3 để xây dựng "vũ trụ mở".

Lamina1 được thành lập vào tháng 6 năm 2022 bởi Stephenson và những người tham gia tiền điện tử sớm, nhà đầu tư mạo hiểm Web3 dày dạn kinh nghiệm Peter Vessenes. Trong hai năm qua, Lamina1 đã phát triển các giải pháp tăng cường việc tạo và phát triển nội dung cho metaverse. Hiện tại, Lamina1 đã ra mắt betanet và Hub, cung cấp cho các nhà sáng tạo những khối xây dựng cho metaverse mở trong tương lai.

Lamina1 đã đạt được những tiến bộ quan trọng, gần 50.000 người tham gia đã tham gia vào giai đoạn Testnet và Betanet của nó. Những giai đoạn đầu này đã đặt nền tảng cho các chức năng quan trọng như giải pháp lưu trữ tài sản phân tán, công cụ xây dựng thế giới thân thiện với người dùng, động cơ trò chơi và SDK mạng, trải nghiệm người dùng cấp tiêu dùng cũng như máy chủ thế giới đơn giản cho trải nghiệm trò chơi nhiều người. Lamina1 cũng áp dụng kiến trúc subnet độc đáo để thực hiện trải nghiệm danh tính, tài sản và người sáng tạo.

3.3 Công nghệ chính của Lamina1

Lamina1 cam kết giải quyết các thách thức cốt lõi của cơ sở hạ tầng metaverse hiện nay, bao gồm khả năng mở rộng, khả năng tương tác và tính bảo mật:

• Khả năng mở rộng: Bằng cách cải tiến cơ chế đồng thuận và công nghệ phân mảnh, nâng cao đáng kể khả năng xử lý giao dịch của blockchain, hỗ trợ người dùng và ứng dụng quy mô lớn.

• Tính tương tác: Cam kết đạt được sự kết nối liền mạch giữa các mạng blockchain khác nhau, thúc đẩy dòng chảy tự do của dữ liệu và tài sản giữa các chuỗi, xây dựng một hệ sinh thái blockchain liên kết.

• An toàn: Sử dụng công nghệ mật mã tiên tiến và giao thức an toàn, đảm bảo khả năng chống tấn công của mạng và tính riêng tư của dữ liệu.

• Metaverse dưới dạng dịch vụ(MaaS): cung cấp dịch vụ hỗ trợ tạo dựng và vận hành thế giới ảo, giúp người sáng tạo dễ dàng xây dựng và quản lý thế giới ảo, thực hiện giao dịch và tương tác với tài sản ảo.

4. Tầm nhìn của Lamina1

Mục tiêu của Lamina1 là tạo ra một "vũ trụ mở" thực sự, thông qua việc cung cấp hạ tầng công nghệ mạnh mẽ, giúp người dùng có thể chuyển đổi liền mạch giữa các thế giới ảo khác nhau, tận hưởng trải nghiệm kỹ thuật số liên tục và nhất quán. Stephenson và đội ngũ của ông phát triển một loạt công cụ và nền tảng, hỗ trợ các nhà phát triển và doanh nghiệp xây dựng các ứng dụng phân tán đổi mới trên Lamina1, cung cấp hạ tầng vững chắc cho sự phát triển của hệ sinh thái Web3.

Bản whitepaper của Lamina1 chỉ ra: "Để đạt được nền kinh tế nghìn tỷ đô la của thế giới ảo, chúng ta phải chú trọng vào cơ sở hạ tầng, hỗ trợ và khả năng sử dụng. Lamina1 sẽ quản lý và thúc đẩy các giao dịch kinh tế và xã hội của vũ trụ mở, giải quyết các rào cản công nghệ để tăng tốc độ áp dụng và giải phóng tiềm năng."

Đối với Stephenson và Vessenes, vũ trụ mở không chỉ liên quan đến khả năng tương tác mà còn nhấn mạnh tinh thần Web3 trong việc thúc đẩy quyền sở hữu kỹ thuật số, đảm bảo rằng các nhà sáng tạo nhận được lợi ích công bằng và biến vũ trụ trở thành không gian dễ tiếp cận - đây là những đặc điểm mà nhiều dự án hiện tại vẫn chưa ưu tiên.

5. Ảnh hưởng và Triển vọng Tương lai

Neal Stephenson thông qua việc xây dựng tích cực Lamina1, không chỉ tiếp tục cuộc khám phá về vũ trụ ảo của ông trong "Snow Crash" mà còn tiếp thêm động lực mới cho sự phát triển của Web3. Sứ mệnh của Lamina1 là xây dựng một hệ sinh thái vũ trụ ảo mở và tương tác.